- Σκέψεις περί ζωγραφικής... - 2
VincentVanGogh
Εδώ και αρκετά χρόνια έχω διαπιστώσει πως
η ζωγραφική είναι μαγεία. Όχι, δεν το λέω
προς ευφημισμόν αυτό, για να υπερτονίσω
την ομορφιά, τη γοητεία της συγκεκριμένης τέχνης,
μα για να κυριολεκτήσω.
Είναι Μαγεία! Όπως και κάθε τέχνη.
Αν ο λόγος, ο σχηματισμός δηλαδή μιας κρυστάλλινης
σκέψης και η εκφορά της, ο μετασχηματισμός της
σε λέξεις -ίσως σε μια και μόνη παντοδύναμη λέξη -
ήταν αυτό που δημιούργησε τον κόσμο εν αρχή,
το κλειδί για την εκκίνηση των πάντων, τότε πολύ
πιθανόν να ισχύει το ίδιο για την Τέχνη γενικότερα
- τόσο για τις τέχνες που έχουν να κάνουν με το λόγο
όσο και για τις εικαστικές τέχνες και για τη μουσική.
Ίσως, σκέφτομαι, η ποίηση, το μυθιστόρημα,
η ζωγραφική, η γλυπτική ,η μουσική, να είναι τελικά
το ευλογημένο δώρο που μας δόθηκε τόσο για την
δημιουργία των δικών μας προσωπικών κόσμων,
όσο και για την επέμβασή μας στον ήδη υπάρχοντα ,
κοινό για όλους μας κόσμο -στην από κοινού
προσυμφωνημένη πραγματικότητά μας.
Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξα όχι τόσο μέσα από
λογικές διαδικασίες και συλλογισμούς, αλλά κυρίως
παρατηρώντας τις ζωγραφικές μου πράξεις και
τ' αποτελέσματά τους.
Κάθε φορά που ξεκινούσα ένα θέμα - είτε αυτό ήταν
τοπίο είτε πρόσωπο είτε μια ιδέα - και κατά την
διάρκεια της ολοκλήρωσής του διάφορα πράγματα
συνέβαιναν στην καθημερινότητά μου σχετικά
μ΄αυτό, χωρίς άλλη δική μου παρέμβαση παρεκτός
της σκέψης που του αφιέρωνα και την πράξη
της απεικόνισής του.
Αυτό απ' την μια είναι απόλυτα φυσικό να συμβαίνει-
εφ' όσον ένα θέμα με απασχολεί να με επηρεάζει
κιόλας.
Πως εξηγείται όμως το να επηρεάζεται το θέμα
στην δική του καθημερινότητα από την πράξη μου
και μάλιστα σε βάθος χρόνου;
Αυτό για μένα σημαίνει ένα πράγμα:
Οτι η σχέση έμπνευσης - αντικειμένου της
έμπνευσης -δημιουργού-αποτελέσματος δεν είναι
καθόλου γραμμική και μονόδρομη.
Αντίθετα, είναι ποικιλοτρόπως αμφίδρομη:
αποτέλεσμα -δημιουργός -αντικείμενο της
έμπνευσης- έμπνευση ή με όποια σειρά θέλουμε,
οι σχέσεις μπορούν να είναι πολλαπλές την ίδια
στιγμή και να διατηρούν την ισχύ τους ή και να
ενδυναμώνονται με το πέρασμα του χρόνου.
Όσο το αντικείμενο της έμπνευσης μπορεί να
αποτελέσει το αρχικό ερέθισμα για την εκκίνηση
της δημιουργίας τόσο και ο δημιουργός μπορεί να
επηρεάσει, να διαμορφώσει ή και να δώσει υπόσταση
στον κόσμο του αντικειμένου είτε στην "εικονική"
είτε στην συμβατική του πραγματικότητα!
Gustav Klimt:"Το φιλί"
Κατά την δημιουργία και ολοκλήρωση του έργου
ένας καινούργιος κόσμος γεννιέται μέσ' απ' τις
συμβάσεις και τους νόμους που αποκλειστικά και
μόνο ο καλλιτέχνης ορίζει.
Πλάθει δηλαδή εμπνεόμενος μια νέα πραγματικότητα,
εμφυσώντας μέσ' απ' τα εργαλεία που θα επιλέξει
(είτε αυτά είναι λέξεις, είτε χρώματα, είτε νότες-
δεν έχει σημασία)την δική του πνευματική ουσία,
"εμψυχώνοντας" το δημιούργημά του,
επιτυγχάνοντας να δώσει υπόσταση στο ασύλληπτο,
να εκφράσει το ανείπωτο!
Και τι είναι η έμπνευση, τελικά;
Ίσως το ζευγάρωμα της φαντασίας με την πρόθεση,
τον σκοπό.
Το κίνητρο για τη δημιουργία.
Το "άνοιγμα" της διάνοιας, της συνείδησής μας,
σε νοητικό και συναισθηματικό επίπεδο προς άλλες
διαστάσεις... Η σύλληψη του θαυμαστού!
Τελικά, να που η τέχνη μου και πρώτη αυτή με οδηγεί
στη συνειδητοποίηση πως η έννοια του μεταφυσικού
δεν υφίσταται.
Η μεταφυσική απλά, δεν μπορεί να υπάρχει,
δεν έχει νόημα μιας και τα πάντα είναι φυσική.
Νόμοι της Φύσης που διέπουν την απεραντοσύνη της
ενέργειας σ' όλες της τις εκφάνσεις και μορφές,
το ασύλληπτα μεγαλύτερο μέρος των οποίων
παραμένει ακόμα απροσπέλαστο για μας.
Στον εργάτη της Τέχνης δόθηκε το προνόμιο να
μπορεί να διαπερνά αυτό το απροσπέλαστο άγνωστο
άμεσα, ανοίγοντας διόδους από και προς αυτό, τόσο
για την δική του προσωπική ευδαιμονία και εξέλιξη,
όσο και γι' αυτόν που εισπράττει το τελικό
αποτέλεσμα της τέχνης, τον θεατή, αναγνώστη,
ακροατή.
Κάτω απ' αυτό το πρίσμα, ο ρόλος και η λειτουργία
της τέχνης δεν είναι μόνο να περιγράφει και να
επισημαίνει τα οικεία, αλλά μέσ' απ' αυτά
να αποκαλύπτει και να μυεί στο άγνωστο,
επηρεάζοντας ταυτοχρόνως και τα δύο.
Και έτσι, ο καλλιτέχνης μεταμορφώνεται σε μάγο
που με το μέσον της επιλογής του σαν μαγικό ραβδί
δημιουργεί νέα σύμπαντα!
Ή και αντίστροφα: τα Πάντα είναι Εκεί, μέχρι να
θελήσει κάποιος να τ΄ ανακαλύψει!
Μετά απ' αυτές τις συνειδητοποιήσεις δίνω πλέον
πολύ μεγαλύτερη σημασία στην επιλογή των θεμάτων
μου, καθώς και πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα στην
εξέταση των προθέσεών μου, του απώτατου
σκοπού μου, γιατί η Τέχνη τελικά, είναι πολύ πιο
σοβαρή υπόθεση απ' την ανάγκη έκφρασης απλώς
των ιδεών μας.
("Οι εκδρομείς"-αποχαιρετιστήριο δώρο στον άνθρωπο που
μου δίδαξε τον σεβασμό και την αγάπη για την ζωγραφική)
-Ο λόγος δεν είναι το φυσικό μου και κύριο μέσον
έκφρασης ,ή τουλάχιστον δεν τον έχω εξασκήσει
επαρκώς σαν τέτοιο, παρά μόνο σε μικρό βαθμό,
ως πείραμα και ως συμπλήρωμα-
πολύ περισσότερο μάλλον, ο πεζός λόγος.
Γι' αυτό, παρακαλώ να μου συγχωρήσετε
τις όποιες ατέλειες.
Η δική μου "γλώσσα" είναι η ζωγραφική,
το παιχνίδι του φωτός με την σκιά, το χρώμα.
Έτσι αντιλαμβάνομαι τον κόσμο ,τον συμβατικό
και τους άλλους, καθώς και τις σχέσεις που τους
διέπουν.
Έτσι εκφράζομαι προσωπικά ,δημιουργώντας
τις δικές μου συμβάσεις και υλοποιώντας-εν μέρη,
πάντα- τις δικές μου πραγματικότητες.
( Κατά μια ευτυχή συγκυρία, χθες το βράδυ
προχειρογράφοντας αυτές τις σκέψεις με σκοπό να τις
αναρτήσω εδώ και θέλοντας να κάνω ένα διάλειμμα,
"έπεσα" πάνω σ' ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στο
"ανεμολόγιο"με τίτλο:"Η ηλικία της ποίησης" του
Γιάννη Ευθυμιάδη.
Το διάβασα με χαρά,για να διαπιστώσω
τις ομοιότητες της δικής του οπτικής - σε πολλά σημεία-
με την δική μου.Ο ίδιος βέβαια, έμπειρος στη χρήση
του λόγου,εκφράζει και περιγράφει με πολύ πληρέστερο
τρόπο την φύση και τις δυνατότητες ,
την ουσία της ποίησης.
Επίσης προτείνω το εξαιρετικό του blog
http://efthymiades.blogspot.com )
Σχετικά: "Σκέψεις περί ζωγραφικής..."1
